Ένας σύντομος οδηγός για την μετά-επεξεργασία φωτογραφίας σε σχέση με την φωτογραφία άγριας φύσης





Είμαι συνηθισμένος σε ερωτήσεις όπως "πόσο πολύ sharp κάνεις;" ή "πόσο πολύ crop κάνεις;". Η συνήθης απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι "τόσο πολύ", φυσικά όμως δεν υπάρχει καθολική απάντηση στα ερωτήματα αυτά διότι εξαρτάται πάρα πολύ από τη φωτογραφία. Μέγεθος αντικειμένου, ευκρίνεια, διαμόρφωση και η τελική χρήση όλων των στοιχείων της φωτογραφίας είναι αδύνατον να δώσουν μία σύντομη απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα. Είναι ωστόσο δυνατόν να εφαρμόσεις κάποιους κανόνες που θα σου επιτρέψουν να πάρεις καλύτερα αποτελέσματα χωρίς να ξοδεύεις περισσότερο χρόνο στις φωτογραφίες σου.


Γιατί μετά - επεξεργασία; 
Με την ψηφιακή φωτογραφία μας δίνεται η δυνατότητα να επηρεάσουμε πάρα πολύ το αποτέλεσμα της φωτογραφίας μας μετά την λήψη της. Προκειμένου να είναι ανταγωνιστικοί, οι σημερινοί φωτογράφοι φύσης πρέπει όχι μόνο να γνωρίζουν πώς να προσεγγίσουν την άγρια ζωή και πώς να χειριστούν τις φωτογραφικές μηχανές τους αλλά και πώς να επεξεργαστούν τις εικόνες με σωστό τρόπο. Γι' αυτό θέλω να δώσω μερικές συμβουλές.

Θα πρέπει να φωτογραφίζω RAW ή JPEG;
Σύντομη απάντηση: RAW, αν η φωτογραφική σας μηχανή  υποστηρίζει RAW και φυσικά εάν η μέγιστη λεπτομέρεια και ο έλεγχος χρωμάτων είναι σημαντικά για εσάς. Με άλλα λόγια, θα ήθελα να φωτογραφίζω μικρά πουλιά μόνο σε RAW για να παίρνω τη μέγιστη λεπτομέρεια από το φτερό αλλά για τις φωτογραφίες τοπίου που θα αναπροσαρμοστούν για χρήση στο διαδίκτυο εμένα δεν θα με πείραζε να φωτογραφίζω JPEG. Από τότε που φωτογραφίζω κυρίως πουλιά χρησιμοποιώ RAW.

Ποιος RAW – μετατροπέας;
Όλοι οι μετατροπείς RAW πρέπει να ερμηνεύσουν τα πρωτογενή δεδομένα μιας φωτογραφίας και υπάρχουν κάποιοι που το κάνουν καλύτερα από άλλους. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι μετατροπείς RAW παρέχουν κάποια προεπιλεγμένη διόρθωση χρώματος και μείωσης θορύβου για όλες τις φωτογραφίες (ακόμα και όταν όλα τα ρυθμιστικά είναι στο μηδέν) και γι' αυτό μερικές φωτογραφίες φαίνονται πιο θαμπές σε κάποιους RAW μετατροπείς από ό,τι σε άλλους. Έτσι λοιπόν ποιοι είναι οι καλοί; Lightroom, Aperture, Bibble, Capture One, Adobe Camera RAW, Canon's DPP και Nikon ViewNX είναι όλοι καλοί, κάποιοι υπερτερούν σε ένα σημείο και κάποιοι σε άλλο.

Η ροή εργασίας
Προκειμένου να είναι αποτελεσματική η μετά - επεξεργασία, πρέπει να θέσουμε μια ροή εργασίας που να εξυπηρετεί. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να κάνει όλη την επεξεργασία στο RAW μετατροπέα χωρίς κανένα επιπλέον πρόγραμμα ή εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιο  μόνο για να μετατρέπει τα RAW αρχεία σε TIF και στη συνέχεια να κάνει την κύρια επεξεργασία σε άλλο πρόγραμμα της επιλογής του. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία διαθέσιμων προγραμμάτων επεξεργασίας και θα ήταν αδύνατο να αναλύσουμε εδώ όλα αυτά, αλλά σίγουρα το Photoshop είναι ένα από τα καλύτερα και τα πιο χρησιμοποιημένα. Προσωπικά χρησιμοποιήσω το Lightroom ως RAW-μετατροπέα, όπου ανοίγω τα αρχεία επιλέγω τις φωτογραφίες που θέλω να επεξεργαστώ και παρέχω κάποιες βασικές ρυθμίσεις. Μετά από αυτό τις αποθηκεύω ως TIF αρχεία και τα ανοίγω στο Photoshop όπου κάνω όλη την επεξεργασία. Χρησιμοποιώ επίσης προγράμματα μείωσης θορύβου ως plugins στο Photoshop, μερικά από τα καλύτερα είναι Neat Image, Topaz Noise ή Noise Ninja.

Από που να αρχίσω;
Πρώτα απ' όλα, θα πρέπει να επιλέξετε τη φωτογραφία που θέλετε να επεξεργαστείτε. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά όταν έχετε 250 φωτογραφίες από το ίδιο πουλί που κάθεται σε ένα κλαδί, μερικές λίγο πιο έντονες από άλλες, μερικές με λίγο καλύτερη έκθεση, μερικές με λίγο καλύτερο πλαίσιο, μερικές με ελαφρώς πιο ευχάριστο φόντο, και τέλος κάποιες τραβηγμένες από πιο κοντινή απόσταση αν έχεις προσεγγίσει το πουλί λίγο περισσότερο. 
Ποια είναι τα κριτήρια στα οποία θα βασίζουμε τις επιλογές μας; 
Έχω παρατηρήσει τα χαρακτηριστικά των φωτογραφιών που κερδίζουν στους διαγωνισμούς μας για περισσότερο από δύο χρόνια τώρα και νομίζω ότι κατάλαβα κάπως ποιες είναι οι φωτογραφίες που σημειώνουν τις υψηλότερες βαθμολογίες. Εδώ είναι μερικά κριτήρια που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη:

  • Το θέμα πρέπει να είναι “sharp” και “in focus”. Μπορεί η φωτογραφία να είναι θολή στα φτερά, αλλά όχι στο κεφάλι και τα μάτια. Η καλή λεπτομέρεια είναι σημαντική.
  • Ενδιαφέρουσες πόζες είναι καλύτερες από ανιαρές. 
  • Η δράση γενικά είναι πιο ελκυστική από την απλή τοποθέτηση.
  • Μπροστινές πόζες λειτουργούν καλύτερα από τις πίσω, αλλά οι πίσω μπορεί να είναι ωραίες αν το θέμα έχει το κεφάλι γυρισμένο προς τα πλάγια ή προς τον φωτογράφο.
  • Μπλε και γκρι ουρανός δεν είναι συνήθως πολύ ενδιαφέρον φόντο.
  • Το θέμα θα πρέπει να έχει σημαντική θέση στο πλαίσιο, και το φόντο δεν πρέπει να ενοχλεί οπτικά το θέμα.
  • Νωρίς το πρωί ή το απόγευμα το φως είναι συνήθως πιο μαλακό από το σκληρό μεσημεριανό φως.



Η διαλογή της φωτογραφίας στον RAW μετατροπέα: δεν είναι πάντα εύκολη!




Πρόχειρες ρυθμίσεις στον RAW - μετατρο-πέα
Είτε κάνετε είτε δεν κάνετε την κύρια επεξεργασία στον RAW μετατροπέα και μετά στο Photoshop συνήθως είναι καλό να αρχίσεις με κάποιες πρόχειρες ρυθμίσεις. Καμένα υπερφωτισμένα σημεία (λευκά) περιέχουν μερικές φορές κάποιες πρόσθετες λεπτομέρειες που μπορεί να ανακτηθούν με διακυμάνσεις στα ρυθμιστικά "highlight" και "shadow". Το "Exposure" συνήθως διορθώνεται καλύτερα στον RAW μετατροπέα και μερικές φορές εφαρμόζεται αυτόματα κάποια μείωση του θορύβου. Μετά από αυτές τις πρόχειρες ρυθμίσεις συνήθως αποθηκεύεις τη φωτογραφία ως TIF αρχείο και την ξανανοίγεις στο Photoshop. Υπάρχει φυσικά η δυνατότητα να ανοίξεις τα αρχεία αμέσως στο Photoshop, όπου το Photoshop γίνεται o μετατροπέας RAW και οι προ-ρυθμίσεις μπορεί να μην είναι απαραίτητες.

Πριν και μετά - αν φωτογραφίζεις σε RAW, υπερφωτισμένα σημεία δεν είναι πάντα τόσο υπερφωτισμένα όσο δείχνουν:



Πραγματικό: τα υπερφωτισμένα σημεία φαίνονται να είναι καμένα



Παίζοντας με τα ρυθμιστικά “exposure” και “contrast” φαίνεται ότι υπάρχουν ακόμα αρκετές λεπτομέρειες



Κάνοντας  "crop" και επιλέγοντας το πλαίσιο σας
Προκειμένου να μην εργάζεσαι όλη την ώρα σε ένα μεγάλο αρχείο, το επόμενο βήμα είναι συνήθως να κάνεις "crop" τη φωτογραφία. Εμείς θα καλύψουμε εκτενέστερα σε άλλο άρθρο πώς να επιλέξετε το καλύτερο πλαίσιο αλλά εδώ είναι μερικές συμβουλές:
  • Δώστε στο θέμα λίγο χώρο για να αναπνεύσει. Εάν κάνεις πολύ "crop" η φωτογραφία θα είναι λιγότερο ελκυστική.
  • Συνήθως είναι μια καλή ιδέα να αφήσεις κάποιο κενό χώρο μπροστά από το θέμα, δηλαδή προς την κατεύθυνση που κοιτάζει.
  • Οριζόντια διαμόρφωση λειτουργεί καλύτερα τις περισσότερες φορές, αλλά όχι πάντα. Εξετάζουμε το θέμα προσανατολισμού προκειμένου να επιλέξουμε τη μορφή του σχήματος. Τετράγωνο σχήμα είναι μάλλον ασυνήθιστο σε φωτογραφία άγριας φύσης, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις. Ωστόσο, συνήθως το καλύτερο είναι να μείνεις στα 2/3 ή 3/4 της όψης.
  • Δώστε σημασία στο θέμα του πλαισίου, μην αφήνετε άλλα θέματα να αποσπούν την προσοχή από αυτό.
  • Παρακολούθησε την αρμονία και την οπτική ισορροπία της φωτογραφίας. Συχνά υπάρχουν γραμμές (κλαδιά, χορτάρι, καλάμια κλπ) στη φωτογραφία - δώστε προσοχή σε αυτά κατά την επιλογή του πλαισίου σας.
  • Χρησιμοποιήστε τον κανόνα των τρίτων, αλλά όχι μόνο και όχι πάντα αυστηρά. Μερικές φορές το θέμα μπορεί να τεθεί στο κέντρο της φωτογραφίας ειδικά με το θέμα που έρχεται προς το μέρος του φωτογράφου.
  • Χρησιμοποιήστε καλλιτεχνική έμπνευση: ένα ασυνήθιστο "crop" ή μια ελαφριά γωνία μπορεί να κάνει τη διαφορά!
  • Κάντε "crop" μόνο όσο η εικόνα το επιτρέπει... το θέμα θα πρέπει να παραμείνει ατόφιο και ευκρινές στο τέλος.


Πέντε διαφορετικά crops της ίδιας φωτογραφίας: Ποια σου φαίνεται καλύτερη;



Το θέμα στο κέντρο είναι εντάξει, αλλά σε αυτή την περίπτωση λίγο ανιαρό.



Το θέμα στα αριστερά δεν αφήνει χώρο μπροστά από το πουλί



Το θέμα στα δεξιά φαίνεται καλύτερα



Η κάθετη φωτογραφία θα ήταν και αυτή όμορφη αλλά δεν αφήνει μεγάλο περιθώριο μπροστά από το πουλί



Κάποια πιο καλλιτεχνική διαμόρφωση, για όσους αρέσει



Όξυνση και μείωση θορύβου
Όταν θέλω να διαμορφώσω μία φωτογραφία, μερικές φορές χρησιμοποιώ το “noise reduction”, αν αυτή είναι πολύ θορυβώδη. Μετά από αυτό η φωτογραφία μπορεί να αλλάξει μέγεθος. Εγώ συνήθως τη μεγαλώνω περίπου 1,5 x του τελικού μεγέθους (για παράδειγμα σε 1800 pixels πλάτος, όταν το τελικό μέγεθος είναι 1200 pixels), και στη συνέχεια εφαρμόζω “unsharp mask” και “sharp”. Δεν θα πω εδώ πόσο πολύ  “unsharp mask” και “sharp” πρέπει να εφαρμοστεί, αλλά μόνο αυτό: Το “unsharp mask” και “sharp” πρέπει να κάνει τη φωτογραφία να φαίνεται καλύτερα, και να μην προσθέτει φωτεινότητα ή σκοτάδι στο περίγραμμα. Εάν τα περιγράμματα γύρω από τις περιοχές αντίθεσης γίνουν πολύ εμφανή τότε έχει γίνει υπέρ όξυνση της φωτογραφίας με συνέπεια  να μην φαίνεται φυσική. Το “sharp” πρέπει να παραμένει αόρατο και να φέρει έξω τη λεπτομέρεια χωρίς να προσθέτει αισθητά αποτελέσματα.
Μερικές φορές η προκαθορισμένη τιμή “sharp” (Photoshop) θα έδινε πολύ καλά αποτελέσματα αλλά υπάρχουν και φορές που θέλετε να έχετε μεγαλύτερο έλεγχο. Γι’ αυτό μπορείτε να ανοίξετε (στο Photoshop) το "Smart sharpen" παράθυρο, (menu: filter - sharpen - smart sharpen), και να παίξετε με τα δύο ρυθμιστικά, "amount" και "radius". Είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσετε μία μικρή διακύμανση στο "radius"(0,2-0.5px) και μία μεσαία ή μεγάλη διακύμανση στο "amount" (μέχρι το μέγιστο αν χρησιμοποιείτε 0,2). Εάν χρησιμοποιείτε μεγαλύτερη διακύμανση στο "radius", τότε θα πρέπει να ρυθμίσετε χαμηλότερα το "amount" διαφορετικά το περίγραμμα μπορεί να παραμορφώνεται. Το ίδιο ισχύει και για όταν χρησιμοποιείς το “unsharp mask” (menu: filter - sharpen - unsharp mask).

Sharpening στο Photoshop:





Unsharp mask στο Photoshop:




Noise reduction με Neat Image plugin:





Αλλαγή μεγέθους της φωτογραφίας σας
Μετά από κάποια “sharp” και/ή “unsharp mask” που έχει εφαρμοστεί σε αυτό το στάδιο, η φωτογραφία μπορεί να αλλάξει μέγεθος για το τελικό στάδιο που είναι 1200 pixels πλάτος (οριζόντια μορφή) ή 900 pixels ύψος (κάθετη μορφή) και αφορά τους διαγωνισμούς  μας. Μετά την αλλαγή μεγέθους σε τελικό στάδιο είναι καλύτερα να εφαρμοστεί ακόμη μία προσεκτική όξυνση επειδή αυτή η διαδικασία μαλακώνει ελαφρώς την εικόνα. Αν υπάρχει τώρα περισσότερος θόρυβος που εμφανίζεται λόγω της εφαρμογής “sharp”, κάποια τελική εφαρμογή “noise reduction” μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά.





Χρώματα – ναι, αλλά μην πονέσεις τα μάτια μου παρακαλώ!
Συνήθως η κάμερα κάνει πολύ καλή δουλειά όσον αφορά την ισορροπία των χρωμάτων, έτσι σημαντικές αλλαγές, δεν είναι απαραίτητες. Το μόνο που μπορεί να απαιτείται είναι μία μικρή διόρθωση αν η φωτογραφία είναι πάρα πολύ μπλε ή πάρα πολύ κίτρινη και αυτό μπορεί να γίνει με τα ρυθμιστικά "color balance", "color filters" ή  "channel mixer". Τα ”saturation”, “vibrance” και “contrast” μπορεί να χρειαστούν μια μικρή ρύθμιση (ανάλογα με την κάμερα και τον RAW - μετατροπέα) αλλά θα πρέπει να γίνεται με προσοχή - υπερφωτισμένα σημεία καίγονται γρήγορα, σκιές και υπερκορεσμένα χρώματα θα απομακρύνουν τη φυσική μορφή της φωτογραφίας σας. Θυμηθείτε: θέλουμε να παρουσιάσουμε μια ρεαλιστική εικόνα ενός μικρού κομματιού της φύσης, δεν δημιουργούμε ένα κομμάτι τέλειας αισθητικής. Αν δεν είστε σίγουρος για τη ρύθμιση του "saturation"  ή του "contrast" είναι καλό να ελέγξετε μερικές φωτογραφίες των διαγωνισμών και να συγκρίνετε τις καλύτερες με τις δικές σας.



Επαναπροσδιόρισε το μέγεθος στα 1200 px και ξανά ρύθμισε το “sharp” στην τελική φωτογραφία εμπλέκοντας το “ vibrance” και το “saturation”


Σώσε την!
Όταν η φωτογραφία σου έχει φτάσει στην τελική μορφή, τότε αποθήκευσε την: πρώτα ως TIF αρχείο και στη συνέχεια ως JPG για χρήση στο διαδίκτυο. ΠΡΟΣΟΧΗ: JPG αρχεία δεν θα πρέπει να τα ανοίγουμε και να τα αποθηκεύουμε πολλές φορές, γιατί κάθε φορά που συμπιέζονται χάνουν στην ποιότητα τους.

Ο χρυσός κανόνας της μετά – επεξεργασίας
Εδώ είναι ο απλός χρυσός κανόνας: Η καλύτερη μετά - επεξεργασία φωτογραφία είναι αυτή που μένει αόρατη. Με άλλα λόγια, εάν μπορείτε να δείτε εύκολα οποιαδήποτε επίδραση της μετα-επεξεργασίας σε μια φωτογραφία τότε αυτό είναι υπερβολικό.


Με λίγα λόγια:
  • Φωτογράφιζε RAW αντί JPG (αν η φωτογραφική μηχανή σου το επιτρέπει).
  • Άνοιγμα αρχείου σε RAW επεξεργαστή γιατί έχεις τη δυνατότητα να ανακτήσεις καμένα υπερφωτισμένα σημεία και να ρυθμίσεις την θερμοκρασία χρώματος.
  • Να εξάγεις το αρχείο σου σε photoshop εάν έχεις, ή συνέχισε με την εφαρμογή που προτιμάς ή με RAW - μετατροπέα.
  • Επιλέξτε τη διαμόρφωση σας, και μεγαλώστε το αρχείο περίπου 1.5 x του τελικού μεγέθους.
  • Εφαρμόστε μικρή διακύμανση "sharp" και "unsharp mask".
  • Ρυθμίστε το "contrast" και τα χρώματα όπως εσείς θέλετε. Να είστε όμως προσεκτικοί να μην κάψετε τα υπερφωτισμένα σημεία και μαυρίσετε τις σκιές.
  • Εφαρμόστε "noise reduction", αν χρειάζεται.
  • Αναπροσαρμόστε το μέγεθος της φωτογραφία σας σε τελικό μέγεθος (δηλαδή 1200 pixel για τον διαγωνισμό μας), και εφάρμοσε μεγαλύτερη διακύμανση "sharp"  μέχρι η φωτογραφία σας να φαίνεται καθαρή και ευκρινείς.
  • Αποθηκεύστε το αρχείο πρώτα ως Tif  και στη συνέχεια ως JPG για χρήση στο διαδίκτυο.


Μια τελευταία λέξη
θα ήθελα το άρθρο αυτό να είναι σύντομο και κατανοητό, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι το πέτυχα... υπάρχουν τόσες πολλές πτυχές, τόσες πολλές δυνατότητες όσον αφορά τις εφαρμογές του υπολογιστή που είναι αδύνατο να τις καλύψω όλες σε ένα σύντομο άρθρο. Ελπίζω, ωστόσο, ότι μπορεί να βοηθήσει αρκετούς αναγνώστες να έχουν καλύτερα αποτελέσματα στη φωτογραφία τους και ότι στο μέλλον θα δούμε περισσότερες φωτογραφίες που βελτιώνονται μέσω της μετα-επεξεργασίας αντί να αλλοιώνονται μέσα από αυτό.
Ευχαριστουμε θερμά το Μανώλη Σκόρδο για τη μετάφραση στα ελληνικά !
Felix Rehsteiner

2 σχόλια: